Circulariteit is het sluiten van de kringlopen voor spullen, grondstoffen en eten. De sociale kant van de economie komt in dit verhaal nog weinig naar voren. Een voorbeeld waar de sociale kant ook bij betrokken wordt, is het Cradle to Cradle model. In deze blog kijken we naar een nog groter economisch model: de donut economie.

De eerste keer dat ik het woord donut economie hoorde, vond ik het maar een vreemde associatie. Wat heeft een donut nu met economie te maken? Toen ik er meer over te weten kwam, snapte ik waar deze vergelijking vandaan kwam. De visualisaties van het model zien er namelijk uit als een donut.

Degene die dit economische model heeft bedacht is econoom Kate Raworth. Ze heeft haar studie economie gecombineerd met politiek, filosofie en ontwikkelingsstudies. Met deze bredere blik heeft ze een economisch model ontwikkeld waar de ecologische grenzen de buitenkant van de donut vormen en de sociale grenzen de binnenkant.

Sinds de klimaatcrisis zichtbaar is geworden, wordt meer en meer ingezien dat onze alsmaar uitdijende economie zijn grenzen heeft. De aarde heeft grenzen. En als we maar blijven groeien als economie, zal de aarde uitgeput raken. De economie heeft dus groeigrenzen. De buitenste ring van de donut economie is daarom gebaseerd op de verschillende ecologische grenzen die de aarde kent. Als we over die grenzen gaan, leggen we meer druk op de aarde dan de aarde aankan.

In het economische model van Kate Raworth is ook een binnengrens te zien. Deze grens gaat over het sociale fundament wat je mensen zou willen bieden als economie. Deze grens is gebaseerd op de Sustainable Development Goals die de United Nations heeft opgesteld. Deze doelen spreken uit dat iedereen op aarde de zekerheid zou moeten hebben van eten en drinken, gezondheid, wonen en werken, veiligheid en gelijkheid. Een gezonde economie zou een fundament voor alle burgers moeten creëren waar ze dit vinden.

De donut economie is een bredere kijk op wat een economie zou moeten zijn. De economie van de eeuwige groei, die in de vorige eeuw als model werd vastgehouden, is in onze tijd niet meer haalbaar. We hebben een nieuwe kijk nodig.

Maar op wat voor manier heeft deze nieuwe kijk op economie te maken met de circulaire economie? Kate Raworth heeft het denken op de donut manier uitgewerkt in 7 nieuwe manieren van kijken naar de economie. Eén van die stappen is om van een lineaire naar een circulaire economie te gaan, om de ecologische grenzen van de aarde niet te overschrijden.

Om de donut economie theorie praktisch in te zetten, kunnen thema´s dicht bij huis vanuit verschillende brillen gekeken worden. In de duurzame hoek, waar ik in zit, wordt vaak uitsluitend gekeken naar wat voor impact acties hebben op de aarde. In het model van Kate Raworth, worden acties bekeken op lokaal en wereldniveau en vanuit de ecologische en sociale bril. Zo krijg je een bredere kijk op wat er verbetert kan worden.

Op 24 november 2021 deed ik mee aan een online workshop over de Donut economie. Deze workshop werd gegeven door de Doughnut Economics Action Lab (Engeland) en Circle Economy (Amsterdam) tijdens de Nordic Circular Summit 2021. In de workshop kregen we uitleg over de Donut economie en gingen we vervolgens in groepjes aan de slag met verschillende casussen. Zie de uitwerkingen daarvan hieronder.