Ik werd een aantal jaar geleden erg enthousiast van de VPRO Tegenlicht aflevering Het einde van Bezit. Dit is hét alternatief voor de geplande veroudering!

In de aflevering stelt Thomas Rau een nieuw economisch model voor. Wat nu als je zelf geen spullen meer in bezit hebt, maar de spullen het bezit van het bedrijf blijven? En jij de spullen leaset of huurt. Het bedrijf blijft van begin tot eind voor het product verantwoordelijk en de consument betaald alleen voor het gebruik. Het bedrijf zorgt voor een werkend apparaat, reparaties en haalt het apparaat weer weg als het niet meer te repareren is en zorgt voor een goede recycling. En in het meest verregaande model is het bedrijf ook verantwoordelijk voor de energiekosten.

Door alleen te betalen voor gebruik, wordt de prikkel voor de geplande veroudering weggehaald. Op het moment worden veel spullen zo ontworpen dat ze snel stuk gaan, niet te repareren zijn en slecht te recyclen. Allemaal om te zorgen dat je snel weer een nieuw product koopt. Producten die lang mee gaan, lonen niet. In het economische model met huren en leasen gaat het bedrijf producten ontwerpen die:

• zo lang mogelijk mee gaan;
• te repareren zijn, doordat alle onderdelen los te vervangen zijn;
• energiezuiniger zijn, in het geval het bedrijf ook betaald voor het verbruik van het apparaat;
• goed uit elkaar te halen zijn, zodat alle onderdelen beter recyclebaar zijn.
  Oftewel, door een product voor lease aan te bieden, ontwerpt het bedrijf een zo duurzaam mogelijk product, omdat dat in zijn voordeel is.

Oftewel, door een product voor lease aan te bieden, ontwerpt het bedrijf een zo duurzaam mogelijk product, omdat dat in zijn voordeel is

De circulaire economie heeft verdienmodellen als deze nodig. Om het financieel mogelijk te maken om duurzame producten te ontwerpen. In de aflevering van Tegenlicht wordt een voorbeeld gegeven van Schiphol die ´licht´ huurt bij Phillips. Phillips is verantwoordelijk voor het leveren, repareren, vervangen en verbruik van de lampen. Hiervoor moet Phillips de lampen helemaal anders ontwerpen: lampen die lang mee gaan, weinig energie verbruiken en makkelijk te repareren zijn.

Voor particulieren zijn er nu een paar opties wat betreft het huren of leasen van duurzame producten. Natuurlijk is lease en huur niet nieuw. Maar tot nu toe gaat het vaak om producten die vanuit de geplande veroudering ontworpen zijn. En dat levert dus niets op voor het milieu. De meerwaarde bij leasen of huren ontstaat alleen wanneer de producten fundamenteel anders (namelijk duurzaam) ontworpen worden.

De meerwaarde bij leasen of huren ontstaat alleen wanneer de producten fundamenteel anders (namelijk duurzaam) ontworpen worden

Zelf heb ik ervaring opgedaan met drie circulaire bedrijven die het leasen van hun duurzaam ontworpen producten aanbieden.

Swapfiets maakt degelijke fietsen, die lang meegaan en goed te repareren zijn. Ze hebben ingebouwd licht, wat wegwerplampjes met batterijen overbodig maakt. Je bent altijd verzekerd van een werkende fiets, want als er iets mis is, swappen ze je fiets voor een andere en repareren de eerste. Ik ben zelf fan van deze fietsen. Ze rijden lekker en de service is goed. Het degelijke ontwerp met ingebouwd licht, zie je overigens ook terug bij de OV-fiets.

MUD jeans maakt hoge kwaliteit broeken die je kunt leasen of kopen. Aan het eind van de lease periode kun je kiezen de broek te houden of een nieuwe broek uit te kiezen. Ik heb gekozen de broek te houden. Is het dan niet gewoon het in delen afbetalen van een broek? Wat is het circulaire verschil? Wanneer mijn MUD jeans op is en versleten, weet ik dat ik deze in kan leveren bij MUD jeans en dat ze er een nieuwe broek van maken. Ze blijven van begin tot eind verantwoordelijk voor hun product. En omdat ze de broeken zelf gemaakt hebben, weten ze precies hoe ze ze op de meest efficiënte manier kunnen recyclen tot weer een nieuwe broek. Dit is het grote verschil. Dit is de enige broek die ik heb, waarvan ik weet dat die volledig door zal gaan in de kringloop.

Gerrard Street biedt koptelefoons aan om te leasen of te kopen. Het bijzondere is dat je een levenslange garantie hebt op het vervangen van kapotte onderdelen. Bij de keuze voor lease, betaal je een maandbedrag om de koptelefoon te gebruiken. In dit geval is het niet zo dat je de koptelefoon langzaam ´afbetaald´. Als je de koptelefoon wilt kopen, kan dat via hun webshop. Met de lease kun je wel het model wat je interessant lijkt uittesten. En als je de koptelefoon niet meer nodig zou hebben, kun je de lease weer stopzetten.

Lease is wat mij betreft een erg fijne manier voor het gebruik van spullen!