Al jaren liep ik rond met een geweldig idee: spullen uit de containers van het afvalbrengstation redden door ze op te knappen en weer als hippe producten te verkopen. Upcyclen dus. Zo zonde namelijk wat er allemaal in de containers van het afvalbrengstation verdwijnt! Een fascinerend tv-programma vond ik daarom Zo Goed Als Nieuw. Daarin worden oude spullen gerepareerd en gerestaureerd tot ze niet meer van nieuw te onderscheiden zijn. Dat zou toch een gat in de markt zijn? Of toch niet. Gaandeweg kwam ik er achter dat het repareren en opknappen van spullen veel werk is. En dat het moeilijk uit kan om hier een bedrijf in te beginnen. Daarom heb ik dit idee laten varen (alhoewel ik nog steeds de domeinnaam zogoedalsnieuw.nu achter de hand heb :). Toch bleef ik nadenken over mogelijkheden om spullen te redden van de afvalcontainers.

Circulair ambachtscentrum

Ongeveer een jaar geleden kwam ik er achter dat de Nederlandse overheid projecten steunt die het afvalbrengstation circulairder maken. Ze geven subsidies voor gemeenten die bezig gaan met een Circulair Ambachtscentrum. Het idee van de Nederlandse overheid is om het afvalbrengstation te combineren met reparatie door bijvoorbeeld repair cafés, hergebruik via kringlopen, sociale werkgelegenheid via een sociale werkplaats en onderwijs. Reparaties, demontage of het opknappen van spullen wordt vaak door vrijwilligers en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt gedaan.

Voorbeelden

Op verschillende plekken in Nederland zijn Circulaire Ambachtscentra gestart. Hier een paar voorbeelden.


In Almere is een hele nieuwe milieustraat gebouwd: het Upcyclecentrum. Het is een demontabel en overdekt recycleperron gemaakt van hergebruikte materialen uit gesloopte gebouwen in Almere. Er zitten zonnepanelen op en regenwater wordt opgevangen. Er worden meer afvalstromen gescheiden dan op een gemiddeld afvalbrengstation. Naast de nieuwe milieustraat is er een belevingscentrum gebouwd, volledig uit circulaire materialen. Hier ligt de focus op onderwijs. Er worden workshops en lezingen gegeven over circulariteit. Het derde onderdeel van het circulair ambachtscentrum zijn een aantal ateliers voor circulaire start-ups. Hier krijgen circulaire ondernemers een paar jaar de tijd om hun circulaire concept verder uit te werken en hun producten te maken en verkopen.

In Apeldoorn is de milieustraat gecombineerd met de kringloop Foenix, die ook ruimte heeft gemaakt voor reparatie. In de kringloop ligt de focus op het hergebruiken van spullen. Het repair café in het circulair ambachtscentrum is uitgegroeid tot een grote reparatiehub. Er is een balie waar maandag tot en met zaterdag iemand aanwezig is. Rond de 40 vrijwilligers zijn bij het repair café betrokken. Er is een speciale werkplaats voor apparaten, textiel, fietsen en hout en in die werkplaatsen zijn op bepaalde dagen in de week gespecialiseerde vrijwilligers aanwezig. Het is ook mogelijk om onderdelen te laten 3D-printen. Bij de balie kan een afspraak gemaakt worden om langs te komen voor een reparatie. Aanmelden kan ook via de website van Repair Connects, die online kapotte spullen aan reparateurs koppelt. Het repair café zet verder in op workshops en het maken van reparatiehandleidingen en -filmpjes voor specifieke apparaten. Er worden 10 tot 15 reparaties per dag uitgevoerd.

In kringloop de Waardeloods in Hoekschewaard zijn de kringloop en een werkplaats gecombineerd. In de werkplaats worden spullen gerepareerd en upcyling uitgevoerd door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Bij het afvalbrengstation staat een container waar elke zaterdag vrijwilligers bij staan die spullen aannemen.

Uitdagingen

De eerste vraag als het gaat om een circulair ambachtscentrum is of er een specifieke locatie nodig is. Het kan ook een samenwerkingsverband zijn waarbij partners spullen inzamelen en ergens anders weer verwerken. Sommige centra starten vanuit het gegeven dat de milieustraat aan een opfrisbeurt of nieuwe locatie toe is. Of een kringloopwinkel geeft aan dat er plaats is voor een circulaire werkplaats. Een circulair ambachtscentrum werkt vaak met vrijwilligers. Maar de vraag is hoe je die vasthoudt. En ook hoe kennis over reparaties gedeeld kan worden. Het is daarnaast een uitdaging om het circulair ambachtscentrum bekendheid te geven. Hoe bereik je de mensen die er iets aan zouden hebben dat er reparaties aangeboden worden?