Om Zero Waste te leven is het recyclen van afval een van de laatste redmiddelen. Om minder afval te veroorzaken, kun je beter beginnen met zorgen dat er geen spullen je huis binnen komen die je niet nodig hebt. En spullen hergebruiken of repareren. Zo´n soort volgorde is er ook vanuit de afvalverwerkingsbedrijven. En dat heet de Ladder van Lansink.

De Ladder van Lansink is on 1979 ontstaan toen politicus Ad Lansink een motie indiende om de afvalverwerking in Nederland te verdelen in milieuvriendelijke en minder milieuvriendelijke oplossingen. Bovenaan de ladder staat de preventie van afval. Daarna hergebruik, vervolgens recycling en als dat niet kan verbranden met energieopwekking. Verbranden zonder energieopwekking en storten gebeurd al bijna niet meer in Nederland.

Waarom zou hergebruik van spullen beter zijn dan recycling? Bij hergebruik laat je het product intact en gebruik je het product nog een keer. Bijvoorbeeld door iets wat nog goed is weg te geven, online te verkopen of naar de kringloop te brengen in plaats van in de afvalbak te gooien. Recycling is een vorm van afvalverwerking waarbij een product wordt stukgemaakt om het terug te brengen tot een grondstof. Van deze grondstof wordt weer iets nieuws gemaakt. Zoals het omsmelten van glas tot nieuwe glas. En het omzetten van een product tot grondstof, tot weer een nieuw product, kost veel energie. En dat hele proces kan vermeden worden als een product in zijn geheel weer hergebruikt wordt.

Bij hergebruik laat je het product intact en gebruik je het product nog een keer

Nu is iedereen in Nederland wel bekend met spullen doorgeven, online verkopen of naar de kringloop brengen. Als het gaat om huishoudelijke spullen dan. In de bouw is hergebruik nog een heel ander verhaal. De term hoogwaardig hergebruik komt dan ook uit de circulaire bouw. Een makkelijke gang van zaken is het slopen van gebouwen tot gruis en dat naar een stortplaats brengen. En dan op diezelfde plek nieuwe gebouwen neer te zetten.

De term hoogwaardig hergebruik komt uit de circulaire bouw

Dat ging anders, als we een stuk verder teruggaan in de Nederlandse historie. Toen werden boerderijen zorgvuldig uit elkaar gehaald, om op een andere plek zoveel mogelijk stenen en balken weer te kunnen gebruiken voor een nieuwe boerderij. En dat is het idee waar we weer meer naar terug willen met de bouw. Ramen en deuren uit sloophuizen, kunnen in nieuwe huizen op een hoogwaardige manier worden hergebruikt. Hoogwaardig betekent dan dat een deur weer als deur gebruikt wordt. En niet als een plaat hout. Andere voorbeelden van hoogwaardig hergebruik zijn het hergebruiken van rioolbuizen en bestrating. Maar als deze zelfde rioolbuizen en bestrating gebroken worden en bewerkt tot een nieuwe grondstof voor asfalt en betonproducten, gaat het om recycling.

Een mooi voorbeeld van hoogwaardig hergebruik is te zien in het onderstaande filmpje. In plaats van het weghalen van alle oude onderdelen van een pomp en deze vervangen voor een nieuwe, wordt alleen een klein onderdeel vervangen. De oude pomp kan voor 97% hoogwaardig hergebruikt worden.

Om de materialen de hoogwaardige eigenschappen te kunnen laten behouden, is het belangrijk om afvalstromen van de sloop apart in te zamelen. Hier zijn al verschillende bedrijven mee bezig. De ontvanger van de materialen zal ook open moeten staan voor een minder perfect product. Of bijvoorbeeld een straat met verschillende soorten deuren.

Op dit moment is het grootste knelpunt voor hoogwaardig hergebruik in de bouw het toetsen aan de veiligheidsnormen. Komen de veiligheid en gezondheid niet in het geding als een oude deur of raam hergebruikt wordt? Hier is de Beslisboom Hoogwaardig Hergebruik Bouwelementen voor gemaakt.

Zo Goed Als Nieuw

Leuke terugkijktip: het programma Zo Goed Als Nieuw waarin Patty Brard zorgt dat dierbare spullen gerestaureerd worden om nog lang mee te gaan.