Heb je er ooit bij stil gestaan dat je niet de werkelijke prijs voor veel producten betaalt? Ik ontdekte dat in 2010, toen ik The Story of Stuff voor het eerst zag. In dit verhaal over spullen gebruiken ze het voorbeeld van een kleine radio die voor een paar euro in de winkel ligt. Hoe kan het zijn dat dit product voor zo weinig geld verkocht kan worden? De grondstoffen komen uit Afrika, Azië en Zuid-Amerika en worden naar Azië gebracht. Hier wordt de kleine radio in elkaar gezet en vervolgens wordt deze vervoerd naar de winkel. De winkel (en vaak ook nog de groothandel) verdienen er dan ook nog aan. Hoe kunnen die paar euro´s al die kosten dekken?

Het antwoord is: dat doen die euro´s ook niet. Om het product zo goedkoop mogelijk aan te bieden, worden veel kosten geëxternaliseerd. Oftewel, niet door het bedrijf wat het product ontwikkelt betaalt, maar door anderen.

• Het bedrijf kan ervoor gekozen hebben ergens grondstoffen vandaan te halen waar het bedrijf geen kosten hoeft te maken voor het indammen en opruimen van de vervuiling die de extractie van de grondstoffen veroorzaakt. En waar de mensen die er werken onderbetaald worden. De kosten van de vervuiling en armoede, komen dan bijvoorbeeld terecht bij natuurorganisaties en ontwikkelingshulp;
• Of de fabriek waar het product gemaakt wordt, investeert niet in veiligheid, goede werkomstandigheden en betaalt de werknemers weinig uit. De kosten voor bedrijfsongevallen, armoede en ziekte, komen dan op de mensen zelf neer;
• Of de CO₂ uitstoot van het vervoer wordt niet doorberekend in de prijs, waardoor de gevolgen van klimaatverandering op het bordje van de rest van de wereld terechtkomen. Dit zijn allerlei manieren om kosten niet in de prijs mee te nemen.

True Price is een Nederlandse organisatie die zich inzet voor het informeren over de Werkelijke Prijs van een product. Ze willen bedrijven ertoe aanzetten producten voor de werkelijke prijs te verkopen en consumenten uitleggen dat bij goedkopere producten, de kosten vaak op iemand anders worden verhaald. In hun filmpje leggen ze heel mooi uit wat de Werkelijke Prijs van een product is.

Heb je er zelf wel eens bij stil gestaan dat je met de spullen die je koopt invloed hebt op werk- en leefomstandigheden van fabriekswerkers ergens anders? Eigenlijk is het kopen van (vaak wat duurdere) duurzame producten de nieuwe manier van geld geven aan goede doelen. Armoede en milieurampen voorkomen is beter dan genezen.

Circulaire producten zijn vaak duurder dan de spullen die je in gangbare winkels koopt. Door mensen bewust te maken van de investering die ze via het product in het milieu en werkomstandigheden doen, kunnen deze producten concurreren met gangbare producten.